ابزارهای بازخورد عملکرد:

مدل‌هایی برای ارزیابی دقیق و ساختاریافته عملکرد در موقعیت‌های مشخص

۱. مدل SBI

Situation – Behavior – Impact
(موقعیت – رفتار – تأثیر)

کاربرد: بازخورد عینی و مشخص برای اصلاح یا تقویت رفتار
نکات کلیدی: تمرکز بر موقعیت خاص، رفتار قابل مشاهده، و تأثیر ملموس

مثال:

“در جلسه‌ی دیروز با واحد مالی (Situation)، زمانی که همکارمان در حال توضیح روی ارقام بود، صحبت او را قطع کردی و موضوع را به جلسه بعد موکول کردی (Behavior). این کار باعث شد برخی همکاران احساس کنند صحبت‌هایشان نادیده گرفته شده (Impact).”

۲. مدل AID

Action – Impact – Desired Outcome
(اقدام – تأثیر – انتظار)

کاربرد: بازخورد مستقیم و فردی برای اصلاح رفتار
نکات کلیدی: تمرکز بر اقدام مشخص و نتیجه مورد انتظار

مثال:

“زمانی که دیروز بدون اطلاع قبلی با مشتری تماس گرفتی (Action)، باعث شد او اطلاعات ناقصی دریافت کند و سردرگم شود (Impact). انتظار می‌رود در تماس‌های بعدی هماهنگی قبلی انجام شود (Desired Outcome).”

۳. مدل STAR

Situation – Task – Action – Result
(موقعیت – وظیفه – اقدام – نتیجه)

  کاربرد: تحلیل کامل رفتار یا عملکرد در یک پروژه یا فعالیت
  نکات کلیدی: ارائه تصویری روشن از مراحل و نتایج عملکرد

  مثال:

“در پروژه‌ تحویل فوری برای مشتری ویژه (Situation)، وظیفه‌ت این بود که فرآیند ارسال را ظرف ۲۴ ساعت نهایی کنی (Task). با برنامه‌ریزی مجدد حمل و بازطراحی مسیر توزیع (Action)، موفق شدی بسته را به‌موقع تحویل بدی و رضایت کامل مشتری را جلب کنی (Result).”

۴. مدل EEC

Example – Effect – Change
(مثال – تأثیر – تغییر)

  کاربرد: بازخورد کوتاه و کاربردی، مناسب برای گفتگوهای روزمره
  نکات کلیدی: ارائه مثال واقعی، بیان تأثیر، پیشنهاد بهبود

  مثال:

“وقتی در جلسه صبح تمام صحبت‌های مشتری رو بدون وقفه شنیدی (Example)، اون حس خیلی خوبی پیدا کرد و به ادامه همکاری علاقه‌مند شد (Effect). اگر این شیوه گوش‌دادن فعال رو حفظ کنی، اعتماد مشتریان بیشتر می‌شه (Change).”

ابزار  بازخورد توسعه‌ای و کوچینگ

مناسب برای رشد فردی، توسعه مهارت‌ها و جلسات کوچینگ

۵. مدل GROW

Goal – Reality – Options – Will
(هدف – واقعیت – گزینه‌ها – اراده/اقدام)

  کاربرد: مربیگری و هدایت برای توسعه فردی یا حل مسائل
  نکات کلیدی: کمک به خودآگاهی و تعهد به اقدام

  مثال:
“هدف اصلی‌ات در این پروژه چیه؟ (Goal)
الان واقعاً چه موانعی در پیش روت داری؟ (Reality)
چه گزینه‌هایی برای غلبه بر اون موانع به ذهنت می‌رسه؟ (Options)
کدوم مسیر رو انتخاب می‌کنی و چه زمانی شروع می‌کنی؟ (Will)”

۶. مدل COIN

Context – Observation – Impact – Next Step
(زمینه – مشاهده – تأثیر – گام بعدی)

  کاربرد: بازخورد رسمی در جلسات ارزیابی عملکرد یا توسعه مهارت
  نکات کلیدی: حرفه‌ای، ساختاریافته و با دعوت به اقدام مشترک

  مثال:

“در ارائه‌ی امروز درباره بودجه پروژه (Context)، چند جا اصطلاحات فنی خیلی کلی بیان شد (Observation) که باعث شد برخی همکاران دچار سردرگمی بشن (Impact). اگر از نمودارها یا مثال‌های واقعی استفاده کنی، ارائه‌هات اثربخش‌تر می‌شن. می‌خوای جلسه‌ای داشته باشیم تا یه ساختار ثابت برای ارائه‌هات طراحی کنیم؟ (Next Step)”

ابزار بازخورد اصلاح رفتار

مدل‌هایی برای مواجهه حرفه‌ای با رفتارهای نامطلوب

۷. مدل DESK

Describe – Express – Specify – Consequences
(توصیف – بیان احساس – شفاف‌سازی – پیامد)

  کاربرد: بازخورد درباره رفتارهای تکرارشونده و نیازمند اصلاح
  نکات کلیدی: همدلی، شفافیت، تمرکز بر رفتار نه شخصیت

  مثال:

“وقتی ایمیل‌های کاری رو بدون پاسخ می‌ذاری (Describe)، واقعاً احساس می‌کنم پشتیبانی لازم رو ندارم (Express). لطفاً ایمیل‌ها رو حداکثر ظرف ۲۴ ساعت پاسخ بده (Specify). چون در غیر این صورت کار تیم پشتیبانی عقب می‌افته (Consequences).”

۸.  مدل BIFF

Brief – Informative – Friendly – Firm
(مختصر – اطلاع‌دهنده – دوستانه – قاطع)

  کاربرد: پاسخ‌دهی حرفه‌ای به رفتارهای منفی یا پیام‌های تحریک‌آمیز
  نکات کلیدی: حفظ کنترل، اجتناب از درگیری، بیان قاطع موضع

  مثال:

“متشکرم که نظرت رو گفتی. فقط برای روشن‌شدن موضوع می‌گم که تمام تصمیمات طبق فرآیند تیمی گرفته شده. در آینده هم اگر پیشنهادی داشتی، خوشحال می‌شیم بشنویم. لطفاً روی همکاری تمرکز کنیم.”

۹.  مدل SANDWICH

Positive – Constructive – Positive
(نکته مثبت – نقد سازنده – نکته مثبت)

  کاربرد: بازخورد اصلاحی با کمترین مقاومت
  نکات کلیدی: آغاز و پایان با تقویت نقاط قوت، وسط: نقد مشخص

  مثال:

“خیلی خوبه که همیشه پیگیر اجرای کارها هستی (Positive). فقط اگر قبل از ارسال گزارش‌ها بازبینی نهایی انجام بدی، خطاهای تایپی کمتر می‌شه (Constructive). با همین دقت و تعهد، مطمئنم گزارش‌هات خیلی حرفه‌ای‌تر خواهند شد (Positive).”

ابزار  بازخورد مثبت و انگیزشی‌محور

برای قدردانی، تقویت رفتار مثبت و افزایش انگیزه

۱۰. مدل BOOST

Balanced – Observed – Objective – Specific – Timely
(متعادل – مشاهده‌شده – بی‌طرف – مشخص – به‌موقع)

  کاربرد: تحسین و تشویق موثر رفتار مثبت
  نکات کلیدی: بازخورد شفاف، واقعی و در زمان مناسب

  مثال:

“پریسا، تو جلسه امروز با مشتری خیلی خوب ظاهر شدی (Observed). دقیق گوش دادی، حرفه‌ای پاسخ دادی و تونستی جلسه رو به نتیجه برسونی (Specific). خوشحالم که همیشه این‌قدر مسئولانه عمل می‌کنی. کارت واقعاً تأثیرگذار بود (Balanced + Objective + Timely).”

۱۱.  مدل STOP/START/CONTINUE

(توقف – آغاز – ادامه)

  کاربرد: بررسی جامع عملکرد با پیشنهادهای عملی برای بهبود
  نکات کلیدی: ارائه ساختار برای رشد مستمر فرد یا تیم

  مثال:

“بیایید جلسات رو بدون حاشیه‌های غیرضروری شروع کنیم (STOP)، زمان‌بندی مشخص برای هر بخش در نظر بگیریم (START)، و همین نظم خوب در ارسال گزارش‌ها رو حفظ کنیم (CONTINUE).”

مقایسه‌ی ۱۱ مدل در یک جدول

نتیجه‌گیری

شناخت و به‌کارگیری مدل‌های متنوع بازخورد، ابزاری کلیدی برای ارتباط مؤثر در محیط کار است. این مدل‌ها به مدیران و کارشناسان کمک می‌کنند تا پیام‌های خود را به شکلی ساختارمند، شفاف و متناسب با شرایط بیان کنند؛ چه در تقویت عملکرد مثبت، چه در اصلاح رفتار و چه در مسیر توسعه فردی و حرفه‌ای.

با تمرین مستمر این الگوها و تطبیق آن‌ها با فرهنگ سازمانی، می‌توان فضای گفت‌وگومحور، یادگیرنده و مسئولانه‌تری در تیم‌ها ایجاد کرد. بازخورد مؤثر صرفاً انتقال پیام نیست؛ گامی است به سوی اعتماد، رشد و نتایج بهتر برای افراد و سازمان.